MIJN KWEEKERVARING MET DE MELBA ASTRILDE De   melba-astrilde,   ook   gekend   onder   de   wetenschappelijk   naam   ‘ Pytilia   melba’   is   een   vogel   uit   de   familie van   de   prachtvinken   (Estrildidae).   De   nominaatvorm   is   oorspronkelijk   afkomstig   uit   Zuid-Afrika ,   maar   ver - wante rassen worden eveneens gezien in alle gebieden van Midden - en Oost-Afrika . Deze exotensoort telt een 8-tal ondersoorten verspreidt over erg uitgebreide leefgebieden: Pytilia melba melba: van zuidelijk Congo-Brazzaville en Angola tot zuidwestelijk Tanzania en zuidelijk tot centraal Namibië, noordelijk Zuid-Afrika en zuidelijk Mozambique. Pytilia m. citerior: van Mauritanië, Senegal en Gambia tot zuidelijk Soedan. Pytilia m. jessei: van noordoostelijk Soedan tot noordwestelijk Somalië. Pytilia m. soudanensis: zuidoostelijk Soedan, zuidelijk Ethiopië, centraal en zuidelijk Somalië, noordoostelijk Oeganda, noordelijk en oostelijk Kenia. Pytilia m. percivali: van centraal Kenia tot noordelijk Tanzania. Pytilia m. belli: van oostelijk Congo-Kinshasa tot westelijk Oeganda en verder tot westelijk Tanzania. Pytilia m. grotei: oostelijk Tanzania, noordelijk Mozambique en oostelijk Malawi. Pytilia m. hygrophila: noordelijk Zambia en noordelijk Malawi. Kenmerken en kleurbeschrijving Het    voorhoofd,    de    keel    en    de    wangen    zijn felrood    en    de    nek    is    grijs.    Het    snaveltje    is oranjerood.   De   rug   en   vleugels   zijn   olijf-groen, de    staart    en    stuit    zijn    weer    rood.    De    borst    is oranje      en      de      buik      is      wit      met      zwarte dwarsstreepjes.    Mannetjes    en    vrouwtjes    zijn goed    van    elkaar    te    onderscheiden    want    het vrouwtje     heeft,     behalve     de     kleur     van     het snaveltje,   geen   rood   masker   aan   de   kop   en   is over   het   geheel   wat   matter   van   kleur.   De   totale lengte    van    kop    tot    puntje    staart    is    12    à    13 centimeter. Karakter en sociaal gedrag Ze   houden   zich   in   de   vrije   natuur   meestal   op   als   paartjes   of   in   klein   familieverband.   Het   zijn   hoofdzakelijk schuwe   en   teruggetrokken   vogels   en   men   ziet   ze   vaak   op   de   grond   of   in   doornig   struikgewas   dicht   bij   de grond.   Vliegen   is   niet   hun   grootste   hobby   en   ze   vermijden   hoge,   lange   vluchten.   Ze   vliegen   tussendoor slechts   kleine   stukjes   om   dan   direct   weer   te   landen.   Het   zijn   lieve,   beweeglijke   vogeltjes   en   kunnen   bij andere   kleine   vinkachtigen   gehouden   worden.   In   de   broedtijd   zijn   ze   echter   zeer   agressief,   vooral   tegen- over   soortgenoten   en   verwante   soorten,   want   dan   vechten   de   mannetjes   op   leven   en   dood.   Daarom   is   het aangewezen   om   tijdens   de   broedtijd   ze   enkel   paarsgewijs   te   houden.   Hou   niettemin   een   oogje   in   het   zeil en   goed   observeren   is   zeker   de   boodschap   want   zelfs   buiten   het   broedseizoen   is   agressie   tegenover soortgenoten geen uitzondering. Huisvesting Deze   vogels   moeten   zorgvuldig   geacclimatiseerd   worden.   Melba-astrilden   zijn   echte   zonnekloppers.   Als hun   verblijf   op   een   zonnige   plaats   staat,   dan   gedijen   ze   optimaal.   Ze   kunnen   dus   zowel   binnenhuis   als   in een   beplante   buitenvolière   met   heesters   en   struiken   worden   gehouden.   In   de   koudere   periodes   kunnen   de vogels   het   beste   naar   binnen   worden   gehaald   ook   al   beschikken   ze   over   een   beschermd   buitenverblijf.   In putje   winter   kan   men   beter   het   zekere   voor   het   onzekere   nemen   door   ze   goed   verwarmd   binnen   te houden. Een verblijf waar een temperatuur heerst van minimum 10°C zal zonder risico nu zeker volstaan. Voeding Als   basisvoeding   dient   een   goede   kwaliteit   aan   tropenmengsel   worden   verstrekt   met   zo   nu   en   dan   wat eivoer.   Sommigen   geven   de   voorkeur   aan   insectenpaté   of   een   universeel   krachtvoer.   Tijdens   het   groot- brengen   van   de   jongen   moet   het   aanbod   uitgebreid   worden   met   kleine   levende   insecten.   Ook   mieren-eieren, buffalwormpjes   of   geknipte   meelwormen   zijn   een   goede   bron   van   eiwitten.     Ze   lusten   ook   graag   kiemzaad, trosgierst   en   allerlei   onkruidzaden.   Een   beetje   groenvoer   is   goed   maar   niet   echt   een   noodzaak.   Naast bovenstaande    voeding    is    het    toch    noodzakelijk    dat    de    vogels    dagelijks    vers    bad-    en    drinkwater    ter beschikking hebben. Tevens mogen ook bepaalde vogelmineralen, grit en maagkiezel niet ontbreken. De kweek De   Melba-astrilde   werd   slechts   in   geringe   mate   geïmporteerd   en   behoort   dus   tot   de   zeldzamere   exoten. Vooral   het   erg   agressieve   gedrag   van   de   man   bemoeilijkt   het   samenstellen   van   goede   kweekkoppels   en s oms   is   het   zelfs   noodzakelijk   om   de   man   bij   de   pop   weg   te   halen   vooraleer   ze   het   onderspit   delft.   Van- wege de constante rivaliteit worden er maar zelden jongen via natuurbroed gekweekt. De   zang   van   het   mannetje   is   mooi   en   bestaat   uit   klagende   fluittonen,   doorvlochten   met   zacht,   snorrende geluiden.   Het   eigenaardige   van   deze   soort   is   dat   hiervan   ook   het   popje   een   beetje   zingt,   maar   het   is   zach- ter   en   korter   dan   het   mannetje.   Het   is   een   lust   voor   het   oog   en   oor,   als   de   man   met   een   veertje   of   een strohalm   in   de   bek,   zijn   'baltsdansjes'   voor   het   popje   vertoont.   Van   verschillende   materialen   bouwen   ze een   wat   slordig   uitziend   nest   met   cocosvezel,   uitgeplozen   sisaltouw,   enkele   donsveertjes   en   droge   gras- sprietjes. Het nest wordt gebouwd door zowel het mannetje als het popje. Als   nestplaats   hebben   ze   een   voorkeur   voor   beschutte   plekken.   Ze   maken   graag   gebruik   van   een   nest- korfje   of   bouwen   een   vrijstaand   nest   in   een   dichte   struik,   meestal   laag   tegen   de   grond.   Gemiddeld   leggen ze   3   à   5   witte   eitjes   die   door   beide   ouders   afwisselend   worden   bebroed.   Na   ongeveer   13   dagen   kippen   de jongen   uit   het   ei.   De   eerste   dagen   worden   de   jongen   hoofdzakelijk   met   levend   dierlijk   eiwit   gevoederd. Zonder   een   dergelijk   aanbod   sterven   de   meeste   jongen   vroegtijdig.   Na   een   week   zal   er   dan   meer   zachte zaden,   eivoer   en   trosgierst   worden   opgenomen.   Na   ongeveer   3   weken   vliegen   ze   uit,   maar   zijn   nog   niet zelfstandig.   Ze   worden   door   beide   oudervogels   nog   een   15-tal   dagen   begeleid.   In   hun   jeugdkleed   lijken   ze op bleke vrouwtjes, maar ze hebben nog geen rode snavel. Pas na een half jaar zijn ze volledig op kleur. Geslachtsonderscheid Zoals je op onderstaande foto’s kunt merken, is er een duidelijk verschil tussen beide geslachten. Het   mannetje   heeft   een   spitse,   oranje-rode   snavel   en   een   doorlopend   rood   masker   vanaf   z’n   voorhoofd   tot onderaan   de   keel.   De   ogen   zijn   diepbruin   en   de   pootjes   hoornkleurig.   De   man   bezit   een   brons-oranje- achtige   borst.   De   stuit   en   de   staart   hebben   dezelfde   kleur   als   de   snavel.   De   rug   en   vleugels   zijn   hoofdza- kelijk   olijf-groen.   De   onderkant   van   de   vleugels   en   de   staart   is   dan   weer   zwart.   De   boven-   en   achterkant van   de   kop   is   grijs.   De   buik   en   flanken   zijn   wit   in   combinatie   met   een   opmerkelijk   donkergrijze   streep- tekening.   Het   popje   bezit   geen   rood   masker   en   mist   ook   de   geel-oranjeachtige   borstkleur.   De   aanwezige flanktekening   zal   bij   haar   doorlopen   tot   aan   de   keel.   De   algemene   lichaamskleur   van   de   pop   is   minder   in- tensief. Tevens heeft ze wat blekere wangen en een veel lichtere keel. Mijn persoonlijke bescheiden kweekervaring Mijn eerste koppel melba's kocht ik destijds op de vogelbeurs te Putte. Vooral de man vond ik bijzonder en heel mooi. Eerlijk gezegd, had ik in liefhebberskringen horen zeggen dat ze moeilijk te kweken waren en had ze daarom gekocht met het oog op de tentoonstellingen. Eenmaal thuis werden ze ondergebracht in een kleine binnenvolière waar ze het gezelschap kregen van goulds, diamantvinken, Japanse meeuwen en blauwfazantjes. In eerste instantie verliep alles vrij rustig maar naargelang de kweekperiode dichter in aantocht kwam, werden de vogels iets meer onrustiger met enkele schermutselingen tot gevolg. Met alle nare verhalen in het achterhoofd, heb ik toen wijselijk besloten om het aangekochte koppel toch maar apart te plaatsen in een ruime kweekkooi. De man begon toen te zingen, baltste en danste rond de pop . Einde maart plaatste ik een nestkorfje binnenin de kooi en een halfgesloten kweekbakje aan de buitenzijde van de tralies. Als nestmateriaal gaf ik nu vooral gedroogd mos, kleine grashalmpjes, kokosvezel en donsveertjes. Met dit materiaal werd in de nestkast een mooi bolvormig nest gebouwd, wat mij uiteraard zeer verheugde. Een week later verscheen een 1 e eitje. Ik bemerkte dat de vogels erg onrustig waren en ik besloot toen om later geen nestcontrole meer uit te voeren maar alles stiekem gade te slaan. Overdag was het voornamelijk de pop die op het nest zat en slechts sporadisch ook eens de man. Intussen   was   ik   begonnen   om   de   voeding   aan   te   passen   en het   eivoer   te   verrijken   met   eiwitrijke   insecten.   Dit   wa-ren hoofdzakelijk   wat   pinkies   en   insectenpaté   uit   de   handel.   Ik   zag   dat   de   man   erg   verlekkerd   was   op   de samenstelling   van   het   eivoeder,   maar   de   pop   zag   ik   nauwelijks.   Toen   ik   op   een   ochtend   mijn   kweekruimte binnen   kwamen,   zag   ik   de   man   nerveus   heen   en   weer   vliegen   en   het   voederbakje   was   tot   op   de   bodem leeg   gegeten.   Ik   besloot   hieruit   dat   er   waarschijnlijk   jongen   waren   want   beide   vogels   waren   buiten   hun normale   doen.   Het   voederbakje   werd   snel   aangevuld   met   een   extra   portie   insecten.   Zowel   man   als   pop vlogen   toen   op   en   aan   van   de   eetbak   tot   de   nestkast   en   het   was   opmerkelijk   dat   ze   eerst   de   insecten   uit het   voederbakje   haalden.   Op   aanraden   van   een   collega   verschafte   ik   ook   takjes   die   propvol   bladluizen zaten.   Na   een   week   deed   ik   nestcontrole   en   er   lagen   vier   zwarte   jongen   met   kleine   blauwachtige   mond- hoeken.   De   oudervogels   waren   erg   onrustig   en   het   duurde   vrij   lang   voor   ze   terug   op   het   nest   gingen.   Uit schrik voor de verstoring besloot ik om geen controle meer te doen en deze jongen best te niet ringen. Toen    de    jongen    uitvlogen,    bleven    beide    ouders    ze    goed navoederen   tot   ze   zelfstandig   aten.   Toch   stierf   in   deze   fase het   kleinste   jong   dat   al   achterstand   had   opgelopen.   Na   een maand    volgde    een    2 de    nest.    Misschien    had    ik    eerst    wat beginnergeluk   want   het   werd   een   totale   mislukking.   Ook het     inschakelen     van     pleegouders     bracht     verder     geen positief   resultaat   teweeg!   Niettemin   voelde   ik   mij   een   ge- lukzalig man vanwege dat eerste nestje natuurbroed. Uit   rondgaande   verhalen   mag   ik   opmaken   dat   natuur-broed erg     moeilijk     is     en     er     meestal     pleegouders     worden ingeschakeld.    Ondertussen    zijn    er    ook    enkele    mutanten ontstaan   zoals   de   geelsnavel   en   de   bruine   melba-astrilde. Ook is er reeds sprake van een Ino-mutatie. namens de technische commissie,